2009-يىلدىكى 5-ئىيۇل ئۈرۈمچى ۋەقەسىدىن كېيىن «شىنجاڭغا ياردەم بېرىش» نامىدا ئۇيغۇر ئېلىدە تېزلىكتە كۆپەيگەن خىتاي زاۋۇت-شىركەتلىرى سەۋەبىدىن، بارغانچە ناچارلىشىۋاتقان ئۇيغۇر ئېلى مۇھىتى ئۇيغۇرلارنىڭ نارازىلىقىنى قوزغىماقتا.
خىتاينىڭ ئەڭ يېڭى ستاتىستىكىسىغا قارىغاندا ئۇيغۇر ئېلى مىقياسىدا مەلۇم بولغان ئەيدىز يۇقۇمدارلىرىنىڭ سانى 36 مىڭدىن ئاشىدۇ. بۇنىڭ 27058 نەپىرىنى ئۇيغۇر مىللىتىدىن بولغان ئەيدىز بىمارلىرى ئىگىلەيدىغانلىقى كۆرسىتىلمەكتە.
ئۇيغۇر ئېلىدىكى سەھىيە تارماقلىرى، بەزى گېزىت ۋە تور بەتلەردە «ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىدىكى مىللەتلەرنىڭ ئەيدىز نىسبىتى» نى ئېلان قىلغان.
خىتايدىكى ئەڭ يېقىنقى ئەيدىز يۇقۇم ستاتىستىكىدىن قارىغاندا، ئۇيغۇر ئېلىدىكى ئەيدىز ۋىرۇسى يۇقتۇرۇۋالغۇچىلار، پۈتۈن خىتايدىكى يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ 7.7% ئىنى ئىگىلەپ، خىتاي بويىچە 5-ئورۇندا تۇرىدۇ.
ئەيدىز كېسىلىنىڭ تارقىلىشى سۈرئىتى خىتايلارغا نىسبەتەن ئۇيغۇرلاردا كۆپ ئىكەنلىكى ئىلگىرى سۈرۈلمەكتە.
قازاقىستان جۇمھۇرىيەتلىك ئۇيغۇر مەدەنىيەت مەركىزى، يازغۇچىلار ئىتتىپاقى ھەمدە ئۇيغۇر ناھىيىلىك ھۆكۈمەتنىڭ ئۇيۇشتۇرۇشى بىلەن ئۇيغۇر شائىرى ئىليا بەختىيار تۇغۇلغانلىقىنىڭ 80 يىللىقىنى خاتىرىلەش پائالىيىتى ئۆتكۈزۈلدى.
